Natuurlijk tuinontwerp voor een smalle stadstuin

Deze zomer mocht ik de tuin van Sarah en Lander ontwerpen. Hun tuin is smal en lang, zoals veel stadstuinen in België. Het terras is groot en neemt meer ruimte in beslag dan ze willen. In het midden van de tuin loopt een recht, betegeld paadje tot helemaal achteraan. Achteraan hebben ze zicht op enkele grote mooie bomen van de achterburen, maar langs de zijkanten is er onvoldoende privacy.

Een stadstuin ontwerpen is vaak een grotere uitdaging dan een grote tuin. Zeker in de breedte is er weinig speelruimte. Bij deze tuin waren er nog 2 bijkomende aandachtspunten. De tuin ligt op het noorden, waardoor het terras grotendeels in de schaduw ligt. Bovendien helt de tuin naar achteren omhoog, en is voorlopig enkel het terras afgevlakt.

Sarah en Lander gebruiken hun tuin nu nauwelijks, omdat hij er niet toe uitnodigt. Het terras gebruiken ze wel, ze kweken wat kruiden en genieten af en toe van het zonnetje. Nochtans zijn het echte buitenmensen, en daarom was het tijd voor een ecologisch tuinontwerp.

Grote dromen voor een kleine tuin

Samen gingen we op zoek naar hun wensen. Een wilde tuin moest het zijn, dat was zeker. Maar welke functies moest hij krijgen?

Sarah: “Ons dochtertje Ayla moet veilig kunnen spelen, maar een klein stukje gazon volstaat. Het zou leuk zijn als er een klein bosje is waarin ze later op ontdekking kan. Ikzelf wil graag lezen in de schaduw én liggen in de zon. Ik werk graag in de moestuin en zou een kleine serre geweldig vinden. Verder hou ik van fruit, enkele bessenstruiken en fruitbomen zou ik super vinden. We nodigen graag vrienden uit om samen te eten of aan het kampvuur te zitten.”

Daarnaast waren er enkele randvoorwaarden: zo was extra privacy een must, en omdat het huis verbouwd wordt, moest er ruimte zijn voor de wettelijk verplichte regenwateropvang. Ze wilden een onderhoudsvriendelijke tuin (behalve de moestuin), zonder ingewikkeld beheer en met beperkt groenafval.

Sarah: “Lauren nam eerst de tijd om op een zeer open en authentieke manier onze noden, wensen en dromen te bevragen en vertaalde die daarna naar een creatief en duurzaam tuinontwerp.”

Ecologisch tuinontwerp

Een deel van het terras wordt onthard zodat enkel een nuttig deel overblijft. Vlak erachter komt een biodivers gazon op een afgevlakt stukje tuin. Een kleine, ondiepe wadi vangt de overloop van de regenwatertank op. Met schuine wanden en ingezaaid met een bloemenmengsel blijft deze plek veilig voor kinderen én aantrekkelijk voor insecten.

De blikvanger wordt een halfrond stapelmuurtje. Het vangt het hoogteverschil op, maar zorgt ook voor een geborgen, gezellige sfeer. Een deel doet dienst als zitplek bij de vuurschaal, de rest van het muurtje laten we aan de planten en wordt los opgemetst met kalkmortel en vervolgens beplant met muurvegetatie.

Links komt een schaduwborder met een solitaire struik en vaste planten. De serre, die we vlak daarachter plaatsen, valt daardoor minder op. Rechts komt de moestuin met kruidenspiraal. Verderop, op de zonnigste plek, komt een houten vlonderterras dat uitkijkt over de tuin en grenst aan het kleine bosje. Dat bosje krijgt fruitbomen, grotere struiken en kleinere bessenstruiken, met aan de rand een bloemenmengsel dat als kleurrijke boszoom fungeert.

Om het zicht naar de buren af te schermen kiezen we langs de ene kant voor een smalle schutting met klimplanten. De buren aan de andere kant hebben interesse in een gedeelde afscheiding, waardoor het iets breder mag zijn en daar wordt gekozen voor een inheemse, gemengde haag.

Biodiversiteit in een eetbare tuin

Een goed ontwerp beloont je met veel leven in je tuin. Om de biodiversiteit te maximaliseren volstaat het niet om de beplanting juist te kiezen. Al vanaf het conceptplan zochten we naar manieren om verschillende niches te creëren. Opeens werd het oplopende terrein een troef: zo ontstaat vanzelf een gradiënt van nat naar droog. Het zitmuurtje biedt droge, stenige omstandigheden voor soorten als Muurleeuwenbek en Steenbreekvaren. De wadi daarentegen creëert een vochtige plek, ideaal voor bloemen als Echte koekoeksbloem en Grote kattenstaart.

Het gazon en de wadi vormen een open biotoop voor vlinders, terwijl het bosje achteraan een donkere, gelaagde plek wordt waar vogels en regenwormen zich thuis voelen. De gemengde haag met Tweestijlige meidoorn en Gelderse roos biedt schuilplaatsen én bessen voor vogels.

Eetbaar groen werd de rode draad. Frambozen klimmen tegen de schutting en in het bosje zijn er appels, hazelnoten en bessen om van te smullen.

Milieuvriendelijke en onderhoudsvriendelijke tuin

De materialen zullen ter plaatse worden hergebruikt: tegels van het oude pad keren terug in het muurtje, grond uit de wadi wordt verwerkt in het zonneterras. Zo vermijden we onnodig transport tijdens de aanleg van de tuin. Maar we dachten ook na over het milieuvriendelijk beheer van de tuin: het weinige groenafval zal gebruikt worden in de moestuin.

Zelf aanleggen en ecologische tuinaannemer

Sarah: “Het werd voor ons heel duidelijk hoe we zelf aan de slag konden gaan en we kregen de vrijheid om zelf te bepalen hoeveel hulp we wensten bij de aanleg.”

Ze besloten zelf de handen uit de mouwen te steken. Voor de meer technische en zware werkzaamheden zoals het muurtje en het houten terras maakten we een meetstaat op waarmee een ecologische aannemer meteen aan de slag kan. Aangezien Sarah zelf van tuinieren houdt, zullen ze het aanplanten en inzaaien grotendeels zelf doen. Voor een bestellijst, keuze van leverancier en ander advies kunnen ze ook tijdens de aanlegfase bij mij terecht.

Ook zin om je stadstuin ecologisch in te richten? Contacteer me voor een vrijblijvend gesprek.